ΕΔΥ-Προτάσεις: Για τη βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας τους – Από τον Κωνσταντίνο Δελαβία – ΠΕ 30 Κοινωνικών Λειτουργών-M.Sc. – Ειδική Εκπαίδευση.
ΕΔΥ-Προτάσεις
Βελτιωτικές προτάσεις για την οργάνωση και λειτουργία των Επιτροπών Διεπιστημονικής Υποστήριξης (ΕΔΥ) καταθέτει ο Κωνσταντίνος Δελαβίας – ΠΕ 30 Κοινωνικών Λειτουργών-M.Sc. – Ειδική Εκπαίδευση.
Ακολουθείτο κείμενο
H Οργάνωση και η λειτουργία της Ε.Δ.Υ-Βελτιωτικές προτάσεις.
«Με την υπ. αριθμ. 134960 /Δ3 – ΦΕΚ B 5009 – 27.10.2021 ξεκίνησε η λειτουργία των Σχολικών Δικτύων Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (Σ.Δ.Ε.Υ.) και των Επιτροπών Διεπιστημονικής Υποστήριξης (οι οποίες στη συνέχεια του παρόντος θα αναφέρονται ως Ε.Δ.Υ.) των σχολικών μονάδων της γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης με τον καθορισμό των ιδιαίτερων καθηκόντων των μελών αυτών. Οι Ε.Δ.Υ. λειτούργησαν σε συνέχεια του θεσμού των Ε.Δ.E.A.Υ. Επρόκειτο για ένα διεπιστημονικό συλλογικό όργανο όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων και για αυτό το λόγο, η κάθε Ε.Δ.Υ. στελεχώνεται από τον/την Διευθυντή/ντρια ή Προϊστάμενο/η της σχολικής μονάδας, ως πρόεδρο, έναν εκπαιδευτικό Ε.Α.Ε. του Τμήματος Ένταξης ή έναν εκπαιδευτικό με εξειδίκευση στην Ε.Α.Ε. ή έναν εκπαιδευτικό παράλληλης στήριξης – συνεκπαίδευσης που υπηρετεί στη σχολική μονάδα, έναν ψυχολόγο του κλάδου ΠΕ23 και έναν κοινωνικό λειτουργό του κλάδου ΠΕ30. Σκοπός κάθε Ε.Δ.Υ. είναι, να προωθεί συνεργατικές δράσεις για την ένταξη των μαθητών στη σχολική μονάδα φοίτησής τους να συνδράμει στην υποστήριξη του έργου των Τμημάτων Ένταξης, της παράλληλης στήριξης – συνεκπαίδευσης και των μαθητών στους οποίους εφαρμόζεται κατ’ οίκον διδασκαλία και όπου απαιτείται ειδική αγωγή και εκπαίδευση»( Τεύχος B’ 5009/27.10.2021 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 65189).
Κάθε Ε.Δ.Υ. στελεχώνεται και από μέλη του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού, έναν κοινωνικό λειτουργό και έναν ψυχολόγο ανά Ε.Δ.Υ. οι οποίοι εξυπηρετούν έως 5 σχολικές μονάδες. Τα μέλη Ε.Ε.Π ειδικότερα, συμμετέχουν και ασκούν τα καθήκοντα τους ο καθένας στα πλαίσια του διακριτού ρόλου του, όπως προκύπτει από το καθηκοντολόγιο και τη δεοντολογία κάθε ειδικότητας. Στα πλαίσια της Ε.Δ.Υ. συνεργάζονται με τους Διευθυντές των σχολείων, τους δασκάλους των τμημάτων ένταξης αλλά και τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής. Ενημερώνουν για το ρόλο τους το σύλλογο διδασκόντων, αναπτύσσουν τις προτάσεις τους για τον τρόπο λειτουργίας της Ε.Δ.Υ, συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου και των τμημάτων ένταξης. «Οι γενικοί στόχοι που τίθενται αφορούν στη διερεύνηση και τον εντοπισμό των εκπαιδευτικών αναγκών, του είδους των δυσκολιών και των πιθανών εκπαιδευτικών, ψυχοκοινωνικών και άλλων φραγμών στην ισότιμη πρόσβαση των παιδιών στη μάθηση, καθώς και στην εφαρμογή παιδαγωγικών, εκπαιδευτικών και άλλων υποστηρικτικών μέτρων για το σύνολο των μαθητών της σχολικής κοινότητας συμπεριλαμβανομένων και των μαθητών με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Τα μέλη του Ε.Ε.Π της Ε.Δ.Υ. στα σχολεία που διατίθενται, συμμετέχουν και στη διενέργεια διεπιστημονικής εκπαιδευτικής αξιολόγησης, πραγματοποιούν συνεργατική διεπιστημονική αντιμετώπιση των δυσκολιών των μαθητών και έχουν την ευθύνη για την εισήγηση και τη διαμόρφωση εξατομικευμένου προγράμματος εκπαίδευσης και διεπιστημονικής υποστήριξης»( Τεύχος B’ 5009/27.10.2021 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 65189). Οι παρεμβάσεις αφορούν και ζητήματα που σχετίζονται με δυσκολίες συμπεριφοράς, μαθησιακών δυσκολιών των μαθητών και άλλα θέματα. Έπειτα από την εκτίμηση αναγκών κάθε μαθητή, εφαρμόζονται προγράμματα υποστήριξης της οικογένειας και των ιδίων των μαθητών, ώστε να ενισχυθούν όλα τα συμβαλλόμενα μέρη. Όπου απαιτείται και ανάλογα με τις ανάγκες κάθε μαθητή, γίνεται διασύνδεση με τον αντίστοιχο κοινοτικό φορέα υποστήριξης ή το οικείο ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. Προϋπόθεση για όλα τα ανωτέρω είναι η νόμιμη συγκατάθεση και συνεργασία της οικογένειας για την υποστήριξη των μαθητών, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων (όπως για παράδειγμα όταν υπάρχουν ενδείξεις παραμέλησης ή κακοποίησης μαθητών) όπου το σχολείο και τα μέλη της Ε.Δ.Υ, οφείλουν να ενεργούν αυτεπάγγελτα και άμεσα. Πέραν της υποστήριξης των μαθητών και των οικογενειών τα μέλη της Ε.Δ.Υ ασχολούνται και με τη συγγραφή εξατομικευμένων προγραμμάτων εκπαίδευσης, εκθέσεων πεπραγμένων, εκθέσεων πράξεων, κοινωνικών ιστορικών, ψυχολογικών εκθέσεων και άλλων διεργασιών που αφορούν τη λειτουργία της Ε.ΔΥ. Μέχρι σήμερα, από τη λειτουργία του θεσμού, οι μαθητές, οι γονείς και οι σχολικές μονάδες έχουν πολλαπλό ανταποδοτικό όφελος, το οποίο προκύπτει τόσο από τη συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, όσο και από την πολυδιάστατη δράση της ομάδας της Ε.Δ.Υ. Ο ρόλος και ο σκοπός του θεσμού γίνεται ευρύτερα κατανοητός και οι εντυπώσεις είναι θετικές, όσον αφορά την ποιότητα των υπηρεσιών αλλά και την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων των μελών του.
Κρίνεται ωστόσο απαραίτητο να καταγραφούν και σχετικές «διαπιστώσεις» από την λειτουργία του θεσμού, ούτως ώστε να ενισχυθεί η λειτουργία του προς όφελος των μαθητών και των οικογενειών τους, για αυτό και θα παρουσιαστούν συνοπτικά, ορισμένες εκφάνσεις που απορρέουν από την εμπειρική πραγματικότητα και έπειτα θα προταθούν βελτιωτικές προσεγγίσεις.
Λόγω της ανομοιογένειας και της έντασης των προβληματικών, απαιτείται στρατηγική και συντεταγμένος σχεδιασμός όλων των φορέων της σχολικής κοινότητας, ώστε να συνδράμουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων, που αντιμετωπίζουν οι σχολικές μονάδες. Θεωρείται δε, επιτακτική ανάγκη, η επιμόρφωση της εκπαιδευτικής κοινότητας, ως προς το ρόλο και τις ρεαλιστικές δυνατότητες της Ε.Δ.Υ. Επιπροσθέτως, η εύρυθμη λειτουργία της Ε.Δ.Υ. και η αποτελεσματικότητα της, εξασφαλίζεται από την κινητοποίηση και τη συνειδητοποίηση της αίσθησης καθήκοντος των βασικών μελών της, αλλά και από την ανταπόκριση που εκδηλώνουν οι βασικοί «πυλώνες» αναφοράς της εκάστοτε σχολικής μονάδας. Σημαντικότατο ρόλο επίσης, διαδραματίζει, η ποιότητα της επικοινωνίας που αναπτύσσεται μεταξύ του προσωπικού της Ε.Δ.Υ. αλλά και ευρύτερα μεταξύ των μελών της σχολικής μονάδας. Σχετικά με την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων της Ε.Δ.Υ, το συντονισμό των ενεργειών και τον ορισμό των προτεραιοτήτων, αποτελεί κομβικής σημασίας η ακολουθία των βασικών αρχών που απορρέουν από το νομικό πλαίσιο στο οποίο εδράζονται ο σκοπός και οι βασικές αρχές λειτουργίας της Ε.Δ.Υ. Το έργο της Ε.Δ.Υ, εντός του κανονιστικού πλαισίου, ενώ φαινομενικά παραπέμπει σε μια στείρα και άκαμπτη μεθοδολογία παρέμβασης, εν τούτοις, αν εφαρμοστεί μέσα σε ένα ευέλικτο πλαίσιο που προκύπτει από την ιδιοσυγκρασία και τη δεοντολογία των ειδικοτήτων μας, θα επιτελέσει το βασικό άξονα και τη ραχοκοκαλιά των παρεμβάσεων μας, θέτοντας σε μια σειρά τις ενέργειες μας και τα αποτελέσματα τους.
Όσον αφορά τα παραπάνω, οι επιμορφώσεις θα λειτουργούσαν εποικοδομητικά καθώς το προσωπικό της Ε.Δ.Υ. καλείται να εφαρμόσει τη δεοντολογία του επαγγέλματος, «κινούμενο» μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο το οποίο ωστόσο απαιτεί τη δέουσα ερμηνεία. Σε αυτό το σημείο έγκειται μια μείζονα δυσκολία, καθώς πολλές φορές επικρατεί σύγχυση, σχετικά με τη φιλοσοφία και το πεδίο δράσης της Ε.Δ.Υ. ενώ οι σύνθετες διαδικασίες που απαιτούνται, μέσα στην ευρύτερη λειτουργία της σχολικής μονάδας, φαίνεται να δυσκολεύουν το συντονισμό στη λήψη αποφάσεων και να επηρεάζουν τις ειδικότητες όσον αφορά τον διακριτό τους ρόλο. Υπάρχουν σημεία όπου το νομικό πλαίσιο της Ε.Δ.Υ. αντιβαίνει την δεοντολογία των μελών Ε.Ε.Π με αποτέλεσμα να επηρεάζεται ή καταστρατηγείται το έργο τους. Συνεπώς και εκ των ανωτέρω, σημειολογικά να αναφερθεί πως το ευρύτερο νομικό πλαίσιο επιδέχεται σειρά τροποποιήσεων, ούτως ώστε να απλοποιηθεί και ενισχυθεί το έργο των μελών της κάθε Ε.Δ.Υ, αναφορά η οποία είναι σημαντική, ωστόσο δεν μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω επί του παρόντος.
Επιπροσθέτως, κρίνεται επιβεβλημένη σε κάθε σχολική μονάδα, η σύνταξη και η εφαρμογή πρωτόκολλων που θα αφορούν την παρέμβαση στην κρίση, καθώς φαινόμενα όπως για παράδειγμα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού ή παραμέλησης και κακοποίησης, γίνονται ολοένα και πιο έντονα. Η σύνταξη πρωτόκολλων, δύναται να εξασφαλίσει την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων μας, αλλά και να αποκρυσταλλώσει τους επιμέρους ρόλους και τις ενέργειες κάθε ειδικότητας, γεγονός το οποίο θα συνδράμει στην αποτύπωση των δραστηριοτήτων και ενεργειών από όλα τα μέλη της Ε.Δ.Υ. Αυτό με τη σειρά του θα αποτελέσει δυναμικό παράγοντα ανατροφοδότησης, ούτως ώστε να αναθεωρούμε διαχρονικά τα μέρη εκείνα των παρεμβάσεων μας που δεν ανταποκρίθηκαν στην επίλυση του εκάστοτε προβλήματος και να συστηματοποιούνται περαιτέρω οι ενέργειες μας. Σε αυτό το πλαίσιο δύνανται να δημιουργηθούν και βάσεις δεδομένων υπό την επίσημη υποστήριξη των φορέων και θεσμικών εταίρων του υπουργείου, στις οποίες θα μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να ανατρέχει και να ενημερώνεται για ζωτικής σημασίας θέματα που απασχολούν τις Ε.Δ.Υ. Εν συνεχεία ένας ακόμη σημαντικός τομέας στον οποίο δύναται να αναπτύξει την δραστηριότητα της κάθε Ε.Δ.Υ. είναι η δικτύωση του σχολείου ευρέως, αλλά και ειδικότερα σε επίπεδο δράσεων πρόληψης, με τις κοινοτικές, εισαγγελικές ή άλλες υπηρεσίες, συνεργασία η οποία θα επέφερε ανταποδοτικό όφελος και σε επίπεδο κοινότητας. Σημαντικότερο δε των ανωτέρω, αφορά στη λειτουργία του σχολείου, που ως βασικός σταθεροποιητικός παράγοντας, «οφείλει» να επαναπροσδιορίσει τη σχέση με τις οικογένειες των μαθητών. Επικρατεί καθολικά η φιλοσοφία της υποστήριξης των μαθητών ωστόσο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, πρέπει να δίνεται αντίστοιχη δυναμική στις υποστηρικτικές παρεμβάσεις της οικογένειας, αλλά και στην κοινή γραμμή που πρέπει να έχουν τα δυο συστήματα μεταξύ τους σχολείο και οικογένεια σε μια λογική που περιλαμβάνει παρεμβάσεις πολύπλευρες και συμπληρωματικές του γνωσιοκεντρικού χαρακτήρα που διέπει το δημόσιο σχολείο. Σε αυτό ακριβώς το σημείο η Ε.Δ.Υ, δύναται να συμβάλει καθοριστικά, αποτελώντας τη «γέφυρα» επικοινωνίας και ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ σχολείου-οικογένειας. Τα μέλη του Ε.Ε.Π, μπορούν να διαδραματίσουν υποστηρικτικό ρόλο, ως προς την εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και να αποτελέσουν το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην οικογένεια και το σχολείο. Η διασύνδεση με τις οικογένειες των μαθητών επιτάσσει φυσικά και τον καθορισμό των προϋποθέσεων, που υποδηλώνουν με σαφήνεια τα όρια μέσα στα οποία οφείλουν να κινούνται τα δυο μέρη(εκπαιδευτική κοινότητα και γονείς), καθώς με αυτό τον τρόπο θα εδραιωθεί μια υγιής σχέση η οποία θα ενδυναμώσει τις σχέσεις μεταξύ των δυο μερών.
Όλα τα παραπάνω τίθενται προς συζήτηση, σκέψη και προβληματισμό, καθώς σε αντίθετη περίπτωση θα έχουμε απολέσει την ευκαιρία ενίσχυσης του θεσμού της Ε.Δ.Υ. και της δυνητικής δυναμικής, που μπορεί να αποκτήσει στο πεδίο του σχολείου.
Καθώς περιγράφηκαν βασικές πτυχές της λειτουργίας της Ε.Δ.Υ. αλλά και σχετικές «διαπιστώσεις», με βάση και όλα τα παραπάνω θα παρουσιαστούν συνοπτικά κάποιες προτάσεις επί του πεδίου για την εύρυθμη λειτουργία του θεσμού:
- Η συνεργασία με το σύλλογο διδασκόντων προς ενημέρωση, για το σκοπό της Ε.Δ.Υ. και το ρόλο των μελών της, θα ενίσχυε σημαντικά τον απήχηση του θεσμού στο σχολείο.
- Η συνεργασία με το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων στα πλαίσια της γνωριμίας και του διαλόγου, θα βοηθούσε στην ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης και στην ενίσχυση του συνεργατικού κλίματος.
- Η εκτίμηση αναγκών της εκάστοτε σχολικής μονάδας και ο ορισμός προτεραιοτήτων, όπως ορίζεται από το σκοπό λειτουργίας του θεσμού, είναι σημαντικό να έχει ολοκληρωθεί τους πρώτους δυο μήνες λειτουργίας της Ε.Δ.Υ και να ανατροφοδοτείται εκ νέου, κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους.
- Μια ακόμη σημαντική παράμετρος, έπειτα από τον ορισμό προτεραιοτήτων, είναι η ανάπτυξη της στοχοθεσίας και η διαμόρφωση των σχεδίων δράσης για την αντιμετώπιση των ζητημάτων κάθε σχολικής μονάδας.
- Έπειτα, η μεθοδολογία παρέμβασης της Ε.Δ.Υ, μαζί με τα σχέδια δράσης, δύναται να κοινοποιείται στην προϊσταμένη αρχή του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ αλλά και στους συντονιστές εκπαίδευσης(στα πλαίσια μιας ευρύτερης εποικοδομητικής συνεργασίας) για ενδεχόμενη ανατροφοδότηση. Σε αυτή την κατεύθυνση, η συνεργασία και η συνεχής επικοινωνία των στελεχών εκπαίδευσης με την Ε.Δ.Υ, θα ενισχύσει και ανατροφοδοτήσει το έργο της.
- Η συνεδρίαση της ομάδας, όπως προβλέπεται, θα βοηθούσε σημαντικά στον καθορισμό των δράσεων και των ενεργειών της Ε.Δ.Υ, καθώς ο συντονισμός των ενεργειών και η λήψη αποφάσεων για όλη τη σχολική μονάδα, δε μπορεί να λαμβάνει χώρα στο «πόδι» ούτε να επιτελείται κατά το ήμισυ.
- Επιπροσθέτως, η επιμόρφωση της Ε.Δ.Υ. σε ζητήματα διαχείρισης κρίσεων στο σχολικό περιβάλλον είναι μείζονος σημασίας. Η διαχείριση του πένθους στην παιδική ηλικία, περιστατικά σχολικού εκφοβισμού που καταλήγουν σε κρίσεις στο σχολικό περιβάλλον κ.α, απαιτούν επιμόρφωση, υποστήριξη και ανατροφοδότηση ως προς τη διαχείριση τους.
- Σημαντική θα είναι η δημιουργία και μιας τράπεζας θεματικών ενοτήτων, όπου θα υπάρχει έγκυρο και πιστοποιημένο υλικό για δραστηριότητες των ομάδων της Ε.Δ.Υ.
- Σε ένα βήμα παραπέρα, θα ήταν θετική η δημιουργία blogspot κάθε Ε.Δ.Υ όπου θα κοινοποιούνται οι παρεμβάσεις των ομάδων ώστε να δημοσιεύονται οι δράσεις τους.
- Μια επίσης από τις σημαντικότερες διαπιστώσεις, είναι η ανάγκη εξασφάλισης ειδικού χώρου και υλικοτεχνικής υποδομής προϋπόθεση απαραίτητη για την επιτέλεση του καθήκοντος των μελών Ε.Ε.Π.
- Εν κατακλείδι, για την ποιοτικότερη αναβάθμιση του ρόλου της Ε.Δ.Υ. αλλά και του σχολείου, το σημαντικότερο όλων για την εφαρμογή των ανωτέρω, είναι η μείωση της συστάδας των σχολείων που καλύπτουν τα μέλη της, καθώς ο όγκος εργασίας, συμβάλει αρνητικά στην ποιοτική διαχείριση των περιστατικών στις σχολικές μονάδες. Η παρουσία των μελών Ε.Ε.Π της Ε.Δ.Υ. σε ένα σχολείο, μια φορά την εβδομάδα, αποτελεί τροχοπέδη στην επικοινωνία με τα μέλη του συλλόγου διδασκόντων, δυσχεραίνει το έργο του Ε.Ε.Π. και λειτουργεί ανασταλτικά στην ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των εμπλεκομένων (γονείς, μαθητές, εκπαιδευτικοί).
Δελαβίας Κωνσταντίνος
ΠΕ 30 Κοινωνικών Λειτουργών
M.Sc. – Ειδική Εκπαίδευση
Βιβλιογραφική Αναφορά
Άρθρο 1 Σκοπός – Οργάνωση Σ.Δ.Ε.Υ, Άρθρο 2 Σκοπός – Οργάνωση Ε.Δ.Υ, Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας (134960 /Δ3 –ΦΕΚ B 5009 – 27.10.2021 ) Ανακτήθηκε από: https://www.especial.gr/kanonismos-leitourgias-edy-kathikonta-kai-armodiotires-melwn/
Δείτε επίσης
ΕΔΥ-Νομοθεσία: Ολα όσα αφορούν στη λειτουργία και στελέχωσή τους-Κανον. Λειτουργίας-Διευκρινίσεις
Ωράριο ΕΔΥ Κοινωνικών Λειτουργών και Ψυχολόγων: Επιστολή του Συλλόγου ΕΕΠ-ΕΒΠ Αν. Μακεδονίας-Θράκης
Πριν φύγετε
Οι νέοι μισθοί στο δημόσιο με Πίνακες και παραδείγματα-Μισθολογικά κλιμάκια | Εγκύκλιος ΥΠ.ΟΙΚ
Παρακαλούμε μην παραλείπετε να αναφέρετε το especial.gr ως πηγή, με ενεργό link προς τη διεύθυνση https://www.especial.gr/edy-protaseis-gia-tin-veltiwsi-tis-organwsis-kai-leitoyrgias-tis/ όταν αναδημοσιεύετε το περιεχόμενό μας.
