Ψυχοανθεκτικότητα: Απλά βήματα για την ανάπτυξή της – Του Λάζαρου Α. Βλαχόπουλου, MSc, PsyD – Σχολικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος – Aπόσπασμα από το βιβλίο του ίδιου: Δεξιότητες Ζωής, εκδ. Νότιος Άνεμος.
Ψυχοανθεκτικότητα
Του Λάζαρου Α. Βλαχόπουλου, MSc, PsyD – Σχολικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος
Γενικά
Η ψυχική ανθεκτικότητα (resilience) είναι πολύ σημαντική σε κάθε φάση της ζωής του ανθρώπου. Με τον όρο ψυχοανθεκτικότητα εννοούμε την ικανότητα δυναμικής προσαρμογής και τελικά επίτευξης, σε περιβάλλον που μπορεί να είναι από αρνητικό έως εχθρικό και με παράγοντες επικινδυνότητας. Έχει χρησιμοποιηθεί και ο όρος “αντίσταση στο στρες”. Σε όλη μας τη ζωή μαθαίνουμε και βελτιωνόμαστε σε αυτόν τον τομέα, είναι ακριβώς αυτό που λέει η παροιμία: «ότι δεν με σκοτώνει με κάνει πιο δυνατό». Είναι η ικανότητα αποτελεσματικής προσαρμογής του ανθρώπου, στις αντιξοότητες και τα στρεσσογόνα γεγονότα της ζωής.
Γεγονότα που θέτουν σε δοκιμασία την ψυχανθεκτικότητά μας μπορεί να είναι: αλλαγή τόπου διαβίωσης, η απώλεια της δουλειάς, η ασθένεια, μια καταστροφή (φυσική ή μη) ή ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου. Σε τέτοιες περιπτώσεις αν σκεφτόμαστε συνεχώς τα προβλήματα, αντί για τις πιθανές λύσεις μετατρεπόμαστε (λιγότερο ή περισσότερο) σε θύματα των καταστάσεων, νιώθουμε αβοήθητοι ή στρεφόμαστε σε ανθυγιεινές συμπεριφορές όπως η κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε τη δύσκολη κατάσταση.
Παράγοντες κλειδιά μετά από κάποιο δύσκολο (λιγότερο ή περισσότερο καταστροφικό) συμβάν είναι συχνά:
-το να νιώθει κάποιος ασφαλής και να είναι ήρεμος,
-να αισθάνεται πως έχει πρόσβαση σε υποστηρικτικές υπηρεσίες (βιοϊατρικές, κοινωνικές, ψυχολογικές) &
-να ανακτά σιγά-σιγά μια αίσθηση ελέγχου.
– Κι ένα βήμα παραπέρα:
Η Elizabeth Kubler Ross είπε: ένας άνθρωπος μπορεί να ζήσει 1 μήνα χωρίς τροφή, 1 εβδομάδα χωρίς νερό, λίγες μόνο ώρες χωρίς ελπίδα!
Συνακόλουθα και για την ψυχοανθεκτικότητα είναι σημαντική η αίσθηση της ελπίδας. Ακόμα και τις πιο τραγικές στιγμές, λέμε την αλήθεια, δεν στερούμε όμως ποτέ την ελπίδα.
Στην ανάκτηση της αίσθησης ελέγχου, που αναφέρθηκε παραπάνω, συμβάλει πολύ η (όποια) παροχή βοήθειας σε άλλους σε ανάλογη θέση
Ψυχική ανθεκτικότητα σημαίνει προσαρμογή και διαχείριση
Δεν σημαίνει: δεν συναντάω αντιξοότητες στη ζωή, αλλά σημαίνει τις αποδέχομαι σαν μέρος της ύπαρξης, της ζωής. Δεν με παραλύουν και τελικά τις διαχειρίζομαι. Πονάω, νιώθω άγχος, θρήνο, αλλά παραμένω λειτουργικός/η. Δεν είμαι αλώβητος, ούτε υπομένω μόνος, ούτε μένω απαθής. Συμμετέχω, συνεργάζομαι, υποστηρίζω και υποστηρίζομαι. Παλεύω και αντέχω. Το άγχος, η κατάθλιψη, η όποια ψυχική δυσκολία ή διαταραχή είναι δυσκολότερο να με καταβάλει. Ακόμα και τα σωματικά προβλήματα (π.χ. τραυματισμοί) έχει βρεθεί πως έχουν καλύτερη πρόγνωση αν το άτομο (αλλά και το περιβάλλον του) έχει ενισχυμένη ψυχοανθεκτικότητα.
Απλά βήματα για την ανάπτυξη της ψυχικής ανθεκτικότητας:
- Αναπτύξτε κοινωνική υποστήριξη, φιλίες, παρέες. Για τις καλές και τις δύσκολες στιγμές. Συναναστραφείτε με ανθρώπους που σας βοηθούν να βελτιώσετε την αυτοπεποίθησή σας και τις ικανότητες δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων.
- Δώστε αξία στην κάθε μέρα σας. Δεν μπορούμε να δώσουμε μέρες στη ζωή, μπορούμε όμως πάντα να δίνουμε ζωή στις μέρες μας. Θέτετε εφικτούς στόχους για να αυξάνεται την αυτοπεποίθησή σας και συνακόλουθα το αίσθημα ασφάλειας, τελικά: την ψυχική σας ανθεκτικότητα.
- Αξιοποιείστε την εμπειρία. Πολλές δύσκολες καταστάσεις έχουν συχνά κοινά σημεία με παλιότερες εμπειρίες. Χρησιμοποιείστε το αυτό προς όφελός σας.
- Να βλέπετε τα πράγματα όσο πιο θετικά γίνεται. Ουδέν κακό αμιγές καλού, στο τέλος – τέλος.
- Να προσέχετε τον εαυτό σας. Είναι το μοναδικό πολεμικό άτι που έχετε για να ανταπεξέλθετε στην ζωή. Δώστε σημασία στα χόμπυ σας και γενικά στην αναψυχή σας. Φάτε ποιοτικά, πιείτε σωστά, ξεκουραστείτε, περάστε καλά.
- Ζούμε σε ένα κόσμο που έτσι κι αλλιώς αλλάζει συνεχώς. Δεν είναι υποχρεωτικά κακό. Μπορεί να είναι και ευκαιρία για βελτίωση/ανέλιξη.
- Μην διστάσετε να αναζητήσετε (επαγγελματική ή άλλη) βοήθεια όταν αυτό απαιτείται. Δεν είναι ένδειξη αδυναμίας, το αντίθετο.
Σώμα και ψυχή πηγαίνουν χέρι-χέρι. Ενδυναμώστε τα, κρατήστε τα υγιή με σωστή, συνεχή φροντίδα και τα δύο. Θέλει υπομονή κι επιμονή.
Δρ. Λάζαρος Α. Βλαχόπουλος, Ψυχολόγος
(απόσπασμα από το βιβλίο του ίδιου: Δεξιότητες Ζωής, εκδ. Νότιος Άνεμος)
Δείτε επίσης
Παράλληλη Στήριξη στα σχολεία: Νομοθεσία-Παιδαγωγικό πλαίσιο-Βασικές αρχές του θεσμού
Παρακαλούμε μην παραλείπετε να αναφέρετε το especial.gr ως πηγή, με ενεργό link προς τη διεύθυνση https://www.especial.gr/psihoanthektikotita-apla-vimata-gia-tin-anaptixi-tis/ όταν αναδημοσιεύετε το περιεχόμενό μας.
