Τι προτείνει για τη σχολική βία και εκφοβισμό η Επιτροπή-Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μέτρων

Τι προτείνει για τη σχολική βία και εκφοβισμό η Επιτροπή-Πρόληψη και αντιμετώπιση – Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μέτρων.

Τι προτείνει για τη σχολική βία και εκφοβισμό η Επιτροπή

Παρουσιάστηκε σήμερα Δευτέρα 05.05.2025 το σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής για την Πρόληψη της Βίας και της Παραβατικότητας Ανηλίκων, σε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Σύμφωνα με το σχέδιο οι στρατηγικοί στόχοι της Εθνικής Στρατηγικής είναι:

Α. Η πρόληψη της βίας κατά των παιδιών σε όλες τις εκφάνσεις της (ενδοοικογενειακή, σχολική, κοινοτική, αθλητική, διαδικτυακή κ.ά.) υπό το πρίσμα της προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών (άρ. 19, 34 ΔΣΔΠ).

Β. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της παραβατικότητας ανηλίκων με την ουσιαστική εφαρμογή της φιλικής προς τα παιδιά δικαιοσύνης (άρ. 37, 40 ΔΣΔΠ).

Γ. Η κινητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας και η ανάπτυξη διυπουργικών, διαθεσμικών συνεργειών σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού

Αναφορικά με τον τομέα πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, η Επιτροπή με στόχο την πρόληψη της βίας κατά των παιδιών και την αντιμετώπιση της παραβατικότητας ανηλίκων, προτείνει τις εξής πολιτικές:

• Εμβληματική Πολιτική: Εκπαιδεύοντας μη βίαιους πολίτες
• Εμβληματική Πολιτική: Θεσμοθέτηση και λειτουργία τεχνικού γυμνασίου
• Πολιτική: Ενδυνάμωση της συνεργασίας σχολείου-οικογένειας-κοινότητας
• Πολιτική: Ενίσχυση των εκπαιδευτικών
• Πολιτική: Η σχολική ηγεσία εμπνέει και καθοδηγεί την πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού

Διατρέχοντας τα όσα καταγράφονται από την Επιτροπή, εστιάζουμε στις παρακάτω προτάσεις της:

1. Υποχρεωτική εκπαίδευση των μαθητών/ριών στην ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων, τη διαμεσολάβηση και τη μη βίαιη επικοινωνία.
2. Παιδαγωγική-συμβουλευτική προσέγγιση του μέτρου της αποβολής στη Β/Θμια Εκπαίδευση: αναστολή παρακολούθησης της μαθησιακής διαδικασίας εντός του σχολείου.
3. Υποχρεωτική «κοινωνική εργασία» στο σχολείο για τους μαθητές που εκφοβίζουν.
4. Πιλοτική λειτουργία 10 τεχνικών Γυμνασίων σε επιλεγμένες περιοχές της χώρας.
5. Ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ σχολείου, οικογένειας και κοινότητας.
6. Ενθάρρυνση της συμμετοχής των γονέων/ ασκούντων την επιμέλεια παιδιών στη σχολική ζωή.
7. Συνέργειες των σχολικών μονάδων με την τοπική κοινότητα.
8. Υποχρεωτική ενδοσχολική συνεκπαίδευση εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων/ασκούντων την επιμέλεια την 11η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού.
9. Υποχρεωτική παρουσία των Συμβούλων Εκπαίδευσης στις σχολικές μονάδες της δικαιοδοσίας τους 3 φορές την εβδομάδα.
10. Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου για τη νομική προστασία εκπαιδευτικών.
11. Υποχρεωτική διασύνδεση κάθε σχολικής μονάδας με τουλάχιστον άλλη μία όμορης ή ευρύτερης περιοχής, με σκοπό την καλλιέργεια μιας ενιαίας και ενταξιακής κουλτούρας συνεργασίας.
12. Σταδιακή διεύρυνση του αριθμού των υπεύθυνων αποδεκτών αναφορών στα σχολεία Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης από διμελή σε τριμελή έως και πενταμελή διεπιστημονική ομάδα.
13. Πλήρης κάλυψη των σχολικών μονάδων με Ψυχολόγο και Κοινωνικό Λειτουργό και σταδιακή βελτίωση αναλογίας Ψυχολόγου και Κ.Λ. και σχολικών μονάδων που προς το παρόν είναι 1 προς 5.
14. Σύναψη Συμβολαίου ανάμεσα στο εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου και τους γονείς.

Ακολουθεί:

• H ανάλυση των 5 πολιτικών με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
• H παράθεση στοιχείων για τον Σχολικό Εκφοβισμό την τελευταία δεκαετία.
• Tα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού και η ενδυνάμωση παιδιών και υποστήριξη θυμάτων από το 2019 έως το 2024.
• H αξιολόγηση αυτών και
• Tα βελτιωτικά /πρόσθετα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή για το 2025.

Δείτε

Ζαχαράκη-σχολική βία: Αύξηση Συμβούλων Εκπαίδευσης-Πάνω από 1 ημέρα Κ.Λ και Ψυχολόγοι στα σχολεία 

Αναλυτικά

Το Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των προτάσεων της Επιτροπής

1. Εμβληματική Πολιτική: Εκπαιδεύοντας μη βίαιους πολίτες

Στόχοι:

► Μείωση της βίας, της επιθετικότητας και του εκφοβισμού στα σχολεία.

► Ανάπτυξη δεξιοτήτων για μη βίαιη επικοινωνία.

► Καλλιέργεια της συνεργασίας, της υπευθυνότητας και της ομαδικής επίλυσης συγκρούσεων.

► Βελτίωση του σχολικού κλίματος και της ψυχικής υγείας των παιδιών.

Μέτρα:

√ Υποχρεωτική εκπαίδευση των μαθητών/ριών στην ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων, τη διαμεσολάβηση και τη μη βίαιη επικοινωνία.

√ Παιδαγωγική-συμβουλευτική προσέγγιση του μέτρου της αποβολής στη Β/Θμια Εκπαίδευση: αναστολή παρακολούθησης της μαθησιακής διαδικασίας εντός του σχολείου.

√ Υποχρεωτική «κοινωνική εργασία» στο σχολείο για τους μαθητές που εκφοβίζουν.

Μέτρο 1: Υποχρεωτική εκπαίδευση των μαθητών/ ριών στην ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων, τη διαμεσολάβηση και τη μη βίαιη επικοινωνία

Η σχολική διαμεσολάβηση ομοτίμων (peer mediation) εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε αρκετές χώρες παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, ήδη από τη δεκαετία του 2000 έχουμε θετικές αξιολογήσεις για την εφαρμογή του μέτρου σε σχολεία στην Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία, Βέλγιο και Ισπανία. Στην Ελλάδα προγράμματα σχολικής διαμεσολάβησης ξεκίνησαν να εφαρμόζονται το 2010, κυρίως σε ιδιωτικά και πειραματικά σχολεία και συχνότερα στο δημοτικό και το γυμνάσιο. Ως διαμεσολαβητής μπορεί να οριστεί είτε ένας ενήλικας, συνήθως μέλος του προσωπικού που έχει λάβει κάποια επαγγελματική κατάρτιση στη μέθοδο είτε ένας/μία μαθητής/ρια που έχει λάβει σχετική εκπαίδευση στο σχολείο.

Στην τελευταία περίπτωση μιλάμε για ‘διαμεσολαβητές ομοτίμων/ομηλίκων’ (peer mediators) και είναι προτιμότερη από την περίπτωση των ενηλίκων για δύο κυρίως λόγους:

• Οι μαθητές/ριες διαμεσολαβητές μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τη θέση στην οποία βρίσκονται οι συμμαθητές/ριές τους και να επιτύχουν πιο αποτελεσματικές συμφωνίες.

• Οι μαθητές/ριες που εκπαιδεύονται σε τεχνικές ειρηνικής επίλυσης συγκρούσεων εφαρμόζουν αυτές τις τεχνικές διά βίου και σε πολλούς τομείς. Πρόκειται για βιωματική μάθηση που τους συνοδεύει και στην ειρηνική επίλυση συγκρούσεων στο επαγγελματικό, οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον τους.

Η σχολική διαμεσολάβηση στηρίζεται στις αρχές της εμπιστευτικότητας, του εθελοντισμού, του σεβασμού, της ισότητας, της ουδετερότητας και της επίλυσης των συγκρούσεων στο πρότυπο «αμοιβαίου οφέλους» (win-win). Τα αποτελέσματα είναι θετικά και μακροχρόνια για όλους. Οι εκπαιδευόμενοι/ες μαθητές/ριες-διαμεσολαβητές/ριες αναπτύσσουν δεξιότητες επικοινωνίας, ενσυναίσθησης και συμπόνοιας, ενώ αυξάνεται η αυτοεκτίμηση, η αυτοπεποίθηση, η υπευθυνότητα, η αυταξία κι η ακαδημαϊκή τους επίδοση. Από την πλευρά τους και οι εκπαιδευτικοί αλλάζουν στάση ως προς την ικανότητα των παιδιών να συνάπτουν και να τηρούν συμφωνίες. Σε γενικές γραμμές, αυξάνεται το αίσθημα ασφάλειας και ηρεμίας στο σχολείο και βελτιώνεται το σχολικό κλίμα.

Για τους παραπάνω λόγους, προτείνεται η υποχρεωτική εκπαίδευση των μαθητών/ριών στη διαμεσολάβηση ομοτίμων/ομηλίκων (peer mediators) και τη μη βίαιη επικοινωνία στο Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο. Προτείνεται η θεωρητική εκπαίδευση στις τεχνικές ειρηνικής επίλυσης συγκρούσεων και διαμεσολάβησης (π.χ. είδη συγκρούσεων, επικοινωνιακές δεξιότητες, έκφραση και διαχείριση συναισθημάτων, αποδοχή και σεβασμός της διαφορετικότητας), καθώς και η πρακτική εξάσκηση (π.χ. παιχνίδια ρόλων, ομαδικά παιχνίδια, βιωματικές δραστηριότητες, χρήση οπτικο-ακουστικών μέσων) ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο της εκπαίδευσης.

Μέτρο 2: Παιδαγωγική-συμβουλευτική προσέγγιση του μέτρου της αποβολής στη Β/Θμια Εκπαίδευση: αναστολή παρακολούθησης της μαθησιακής διαδικασίας εντός του σχολείου

Η εφαρμογή της αποβολής στους/στις μαθητές/ ριες που παραβιάζουν τους κανόνες παρουσιάζει προβλήματα, όπως είναι η αδυναμία εποπτείας του αποβληθέντα μαθητή από κάποιον ενήλικα κατά τις ώρες απομάκρυνσής του από το σχολείο, οπότε μπορεί και να αυξάνεται η πιθανότητα εκδήλωσης της ίδιας ή άλλης ανεπιθύμητης συμπεριφοράς (π.χ. διαδικτυακός εκφοβισμός).

Για τους παραπάνω λόγους και για τη συνειδητοποίηση εκ μέρους του/της μαθητή/ριας ότι αποδοκιμάζεται η ανεπιθύμητη συμπεριφορά, η οποία μάλιστα είναι αναστρέψιμη, και όχι ο/η ίδιος/α, προτείνεται ο εμπλουτισμός των παιδαγωγικών μέτρων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, προτείνεται η αναστολή παρακολούθησης της μαθησιακής διαδικασίας να συνοδεύεται από υποχρεωτική παρακολούθηση μαθημάτων πολιτειακής εκπαίδευσης με βιωματικό χαρακτήρα εντός του σχολείου.

Μέτρο 3: Υποχρεωτική «κοινωνική εργασία» στο σχολείο για τους μαθητές που εκφοβίζουν

Με στόχο την ανάληψη της ευθύνης των πράξεων και την αναγνώριση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς από το παιδί που εκφοβίζει και των ακολούθων του προτείνεται η υποχρεωτική συμμετοχή τους σε ενδοσχολικές δράσεις που προάγουν την κοινωνική ευθύνη, όπως υποστήριξη σε μαθητές/ριες μικρότερων τάξεων (στη μελέτη μαθημάτων κ.λπ.), βοήθεια σε σχολικές δραστηριότητες, φροντίδα του σχολικού περιβάλλοντος, κ.ά. Το μέτρο αυτό εφαρμόζεται με επιτυχία σε χώρες της Ευρώπης (π.χ. Ιταλία) και τις Η.Π.Α.

2. Εμβληματική Πολιτική: Θεσμοθέτηση και λειτουργία τεχνικού γυμνασίου

Στόχοι:

► Ανταπόκριση στις ανάγκες και στα ενδιαφέροντα παιδιών από διαφορετικά υπόβαθρα και με διαφορετικές ικανότητες.

► Παροχή ευκαιριών βιωμάτων σχολικής επιτυχίας με βάση τις κλίσεις, τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών/ριών.

► Αύξηση της πιθανότητας ολοκλήρωσης της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για όλους/ες τους/τις μαθητές/ριες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

► Πρόληψη της παραβατικής συμπεριφοράς των εφήβων.

► Περαιτέρω μείωση της μαθητικής διαρροής.

► Εξασφάλιση ευνοϊκότερων επαγγελματικών ευκαιριών και μείωση της φτώχειας.

Σύμφωνα με έκθεση της UNICEF70, σχεδόν 200 εκατομμύρια αγόρια και κορίτσια παγκοσμίως δεν ολοκληρώνουν την κατώτερη και ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Μάλιστα, αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, άλλα 825 εκατομμύρια παιδιά δεν θα αποκτήσουν τις βασικές δεξιότητες που τους παρέχει η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση έως το 2030.

Η μαθητική διαρροή είναι βασική ένδειξη ότι ένας νέος δεν πέτυχε στο σχολείο και κινδυνεύει να μην πετύχει και στην ενήλικη ζωή. Συχνά συνδέεται με άλλα αρνητικά φαινόμενα, όπως η βία και η παραβατικότητα ανηλίκων, η φτώχεια και η ανεργία. Αναμφισβήτητα, η ολοκλήρωση της υποχρεωτικής σχολικής εκπαίδευσης επιφέρει πλήθος θετικών αποτελεσμάτων, όπως τη δημιουργία ή βελτίωση των προοπτικών εξεύρεσης εργασίας και τη μείωση των πιθανοτήτων της κοινωνικής περιθωριοποίησης.

Οι λόγοι για τους οποίους οι νέοι εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση είναι πολυπαραγοντικοί και περιλαμβάνουν: α) κοινωνικούς/οικογενειακούς λόγους, όπως η αρνητική στάση ή αδιαφορία των γονέων, β) σχολικούς λόγους, όπως τα προβλήματα πειθαρχίας, η έλλειψη ενδιαφέροντος, η επανάληψη της τάξης, το άγχος και η πίεση κατά τη μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο λόγω των υπερβολικών απαιτήσεων και του ακαδημαϊκού του προσανατολισμού, με αρνητικές επιδράσεις στην ψυχολογική και ακαδημαϊκή εξέλιξη των μαθητών/ ριών. Άλλοι λόγοι μπορεί να σχετίζονται με τη φτώχεια, την παιδική εργασία, καθώς και προσωπικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά ζητήματα συγκεκριμένων ευπαθών ομάδων, όπως παιδιά Ρομά, αλλοδαποί, πρόσφυγες, μετανάστες, άτομα με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, κ.ά.

Η μέτρηση της σχολικής διαρροής σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης υπόκειται σε συγκεκριμένους δείκτες (π.χ. δείκτης πρόωρης εγκατάλειψης της εκπαίδευσης και κατάρτισης, δείκτης συμμετοχής στη βασική εκπαίδευση κ.α.) και διαφορετικά όρια ηλικιών (π.χ. από 18 και άνω). Η Ελλάδα βρίσκεται στις χώρες με χαμηλά ποσοστά σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές στατιστικές. Όμως στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό των παιδιών ηλικίας 12-15 που δεν ολοκληρώνουν επιτυχώς την υποχρεωτική εκπαίδευση, παρότι είναι εγγεγραμμένα. Οι αναφορές από τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις Υπηρεσίες Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής δείχνουν ότι αρκετά παιδιά σε κίνδυνο παραβατικότητας ή ήδη παραβάτες δεν παρακολουθούν ούτε ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση. Χρειάζεται όχι μόνο περαιτέρω διερεύνηση του φαινομένου, αλλά ουσιαστικά μέτρα για την πλήρη ένταξη όλων των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον.

Η παροχή πολλαπλών δυνατοτήτων και ευέλικτων/ εναλλακτικών μορφών πρόσβασης στη γνώση (Multiple Flexible Pathways)73 αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, η οποία αποσκοπεί στην ανταπόκριση στις ετερογενείς ανάγκες του μαθητικού πληθυσμού, με ιδιαίτερη έμφαση σε όσους ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Μία τέτοια προσέγγιση ευθυγραμμίζεται με τις διεθνείς συμβάσεις αλλά και με τις υπαγορεύσεις του Στόχου 4 του ΟΗΕ, που αναφέρει ως απόλυτη προτεραιότητα τη δημιουργία εκπαιδευτικών συστημάτων που προάγουν ισότιμες ευκαιρίες στη μάθηση για όλους/ες τους/τις μαθητές/ριες.

H παροχή ευρύτερων μαθησιακών ευκαιριών στα εκπαιδευτικά πλαίσια μπορεί να επιτευχθεί με εμπλουτισμό του συστήματος της κατώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται η διεξαγωγή μελέτης και η πιλοτική λειτουργία δέκα (10) τεχνικών γυμνασίων σε επιλεγμένες περιοχές της χώρας. Πρόκειται για μία πιο εξειδικευμένη εκπαίδευση μετά το Δημοτικό σχολείο ή μία δεύτερη γυμνασιακή κατεύθυνση, την οποία θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μαθητές ηλικίας 12-15 ετών και να συνεχίσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση σε έναν νέο τύπο σχολικής βαθμίδας, που θα τους προσφέρει μαζί με τις βασικές ακαδημαϊκές γνώσεις και πρακτικές δεξιότητες. Οι απόφοιτοι θα μπορούν να συνεχίσουν τη φοίτησή τους στα ΕΠΑΛ ή ακόμη και στα Γενικά Λύκεια. Επίσης, με τις δεξιότητες που θα έχουν αποκτήσει θα έχουν τη δυνατότητα να απορροφηθούν στην αγορά εργασίας.

Η παραπάνω δομή σε καμία περίπτωση δεν ισοδυναμεί με τη δημιουργία χαμηλότερου status δομών ή κατευθύνσεων, αλλά με την προώθηση της ισότιμης πρόσβασης όλων ανεξαιρέτως των μαθητών/ριών στο εκπαιδευτικό αγαθό, σύμφωνα με τα ισχύοντα προβλεπόμενα.

Ειδικότερα, θα δοθεί η δυνατότητα στους/στις μαθητές/ριες:

• Να ανακαλύψουν και να αναπτύξουν τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους σε πρώιμο στάδιο, • Να μαθαίνουν μέσα από την πράξη (learning by doing),

• Να αναπτύξουν θετικές διαπροσωπικές σχέσεις σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον μάθησης,

• Να καλλιεργήσουν κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες,

• Να ενταχθούν στην κοινωνία και να μην τεθούν στο περιθώριο στην ευαίσθητη αυτή ηλικία.

3. Πολιτική: Ενδυνάμωση της συνεργασίας σχολείου-οικογένειας-κοινότητας

Στόχοι:

► Ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ σχολείου, οικογένειας και κοινότητας.

► Ενθάρρυνση της συμμετοχής των γονέων/ ασκούντων την επιμέλεια παιδιών στη σχολική ζωή.

► Συνέργειες των σχολικών μονάδων με την τοπική κοινότητα.

Μέτρα:

√ Καθιέρωση υποχρεωτικής ενδοσχολικής συνεκπαίδευσης εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων/ασκούντων την επιμέλεια την 11η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού.

Μέτρο: Καθιέρωση υποχρεωτικής ενδοσχολικής συνεκπαίδευσης εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων/ασκούντων την επιμέλεια την 11η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού

Τις τελευταίες δεκαετίες τονίζεται εμφατικά μέσα από διάφορες θεωρίες και μοντέλα η αναγκαιότητα της γονικής συμμετοχής στην εκπαίδευση και η διαμόρφωση ενός σχολείου ανοιχτό στην κοινωνία. Τα μοντέλα αυτά συμπεριλαμβάνουν τους γονείς ως εταίρους στη σχολική μονάδα και τονίζουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ σχολείου και οικογένειας ως βασική προϋπόθεση για τη γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των μαθητών/ριών.

Το νομοθετικό πλαίσιο της χώρας μας αναγνωρίζει την αναγκαιότητα της επικοινωνίας ανάμεσα στο σχολείο και την οικογένεια και προβλέπει τη συμμετοχή των γονέων στα εκπαιδευτικά δρώμενα (άρθρα 9 και 21 του Συντάγματος του 1975/1986/2001 και Ν. 1566/1985 και Ν. 2621/1998). Ωστόσο, λείπει από το εκπαιδευτικό σύστημα η ανάπτυξη μιας κουλτούρας συνεργασίας. Το σχολείο υποδέχεται τους γονείς των μαθητών/ ριών σαν άτομα αποκομμένα από τη λειτουργία του και περιορίζεται συνήθως στο επίπεδο της τυπικής ενημέρωσης των γονέων για την πρόοδο του παιδιού τους, στερώντας τους το δικαίωμα να συμμετέχουν σε σημαντικές αποφάσεις που τους αφορούν. Το κλειστό σχολείο αποτελεί μια καθολικά παγιωμένη κατάσταση στη χώρα μας, που είναι πλέον ανάγκη να περάσει στο παρελθόν και να δώσει θέση σε νέες πιο ανοικτές μορφές λειτουργίας, οι οποίες θα δίνουν έμφαση στην ουσιαστική επικοινωνία και την «επί ίσοις όροις» συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μελών.

Από τα παραπάνω προκύπτει η αναγκαιότητα συνεκπαίδευσης εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων/ασκούντων την επιμέλεια, η οποία θα στηρίζεται στις αρχές της «μικτής μάθησης» και θα κυμαίνεται από τη διά ζώσης, πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία, μέχρι την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, με βάση τις αρχές της σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας.

Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η καθιέρωση της 11ης Δεκεμβρίου, Παγκόσμιας Ημέρας του Παιδιού, ως ημέρας υποχρεωτικής ενδοσχολικής συνεκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, των μαθητών/ριών και των γονέων/ασκούντων την επιμέλεια με προσκλήσεις ειδικών σε ζητήματα π.χ. πρώιμης παρέμβασης, διαπαιδαγώγησης ανηλίκων, ψυχικής υγείας και ανθεκτικότητας. Αυτήν την ημέρα θα παρέχεται δικαιολογημένη άδεια στους γονείς από την εργασία τους, βάσει νομοθετικής ρύθμισης των συναρμόδιων Υπουργείων.

Προς αυτήν την κατεύθυνση, προτείνονται οι εξής δράσεις:

• «Ανοικτές ημέρες» την εβδομάδα που περιλαμβάνει την 6η Μαρτίου (Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ενδοσχολικής Βίας και του Εκφοβισμού) με δράσεις από τους/τις μαθητές/ ριες και συμμετοχή των γονέων και των μελών της σχολικής και τοπικής κοινότητας, με σκοπό τη διαμόρφωση ενός σχολικού κλίματος κατά της Ε.ΒΙ.Ε..

• Θεσμοθέτηση λειτουργίας ομάδων γονέων/ ασκούντων την επιμέλεια ανά σχολική μονάδα για υποστήριξη τους σε ζητήματα διαχείρισης συμπεριφοράς των παιδιών τους. Οι ομάδες θα συντονίζονται από εκπαιδευτικούς, σχολικούς ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και στελέχη εκπαίδευσης ή/και λοιπούς εμπειρογνώμονες.

• Προώθηση της συμμετοχής των γονέων/ ασκούντων την επιμέλεια παιδιών στη σχολική ζωή με διάφορους τρόπους (π.χ. εγχειρίδια-οδηγοί με πληροφορίες, σύνταξη επιστολών στη μητρική γλώσσα) και διαρκής εμπλουτισμός της ιστοσελίδας του σχολείου με υλικό ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης (π.χ. ανάρτηση πρωτοκόλλων, εκπαιδευτικού υλικού, πορισμάτων επιμορφωτικών συναντήσεων, βίντεο των μαθητών/ριών για δράσεις σχετικές με τον εκφοβισμό).

• Δημιουργία κεντρικού ψηφιακού Αποθετηρίου Καλών Πρακτικών στην Ελλάδα και το εξωτερικό και Ψηφιακού Οδηγού με αποτελεσματικά προγράμματα και επιπρόσθετο υλικό κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού (π.χ. άρθρα, βίντεο, ομιλίες, οργανισμοί) προσβάσιμο από τους/τις εκπαιδευτικούς, τους/τις μαθητές/ριες και τους γονείς/ ασκούντες την επιμέλεια και ειδικά διαμορφωμένο για τις ανάγκες της κάθε ομάδας-στόχου.

4. Πολιτική: Ενίσχυση των εκπαιδευτικών

Στόχοι:

► Ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ του Συμβούλου Εκπαίδευσης και των μελών της σχολικής κοινότητας των σχολικών μονάδων της δικαιοδοσίας του με ατομικές και ομαδικές διά ζώσης συναντήσεις.

► Ενεργός συμμετοχή του Συμβούλου Εκπαίδευσης στον σχεδιασμό, παρακολούθηση και αξιολόγηση δράσεων πρόληψης και αντιμετώπισης της Ε.ΒΙ.Ε. σε επίπεδο σχολικής μονάδας.

► Αποφυγή αποσιώπησης περιστατικών Ε.ΒΙ.Ε. από το εκπαιδευτικό προσωπικό λόγω φόβου καταγγελίας από τους γονείς και κηδεμόνες.

Μέτρα:

√ Ενίσχυση του ρόλου των συμβούλων εκπαίδευσης στην ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό. Καθιέρωση υποχρεωτικής παρουσίας των συμβούλων εκπαίδευσης στις σχολικές μονάδες της δικαιοδοσίας τους τρεις (3) φορές την εβδομάδα.

√ Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου για τη νομική προστασία εκπαιδευτικών, ώστε να αναφέρουν περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού χωρίς φόβο.

Μέτρο 1: Ενίσχυση του ρόλου των συμβούλων εκπαίδευσης στην ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό. Καθιέρωση υποχρεωτικής παρουσίας των συμβούλων εκπαίδευσης στις σχολικές μονάδες της δικαιοδοσίας τους τρεις (3) φορές την εβδομάδα

Ο ρόλος του Συμβούλου Εκπαίδευσης είναι κομβικός, μεταξύ άλλων, και για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, καθώς είναι υπεύθυνος για την εν γένει παιδαγωγική και επιστημονική καθοδήγηση των εκπαιδευτικών και των μελών του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.) και του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (Ε.Β.Π.)75. Ενώ στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο προβλέπεται γενικά η επίσκεψη των συμβούλων στα σχολεία της δικαιοδοσίας τους, ωστόσο δεν γίνεται ρητή αναφορά στην υποχρεωτικότητα και τον αριθμό των επισκέψεων στα σχολεία, ούτε στον ρόλο τους στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Για τον σκοπό αυτό, κρίνεται αναγκαία η επικαιροποίηση της Υπουργικής Απόφασης Φ.353.1./324/105657/Δ1/8-10-2002 «Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, των διευθυντών και υποδιευθυντών των σχολικών μονάδων και ΣΕΚ και των συλλόγων διδασκόντων» (ΦΕΚ 1340, Τεύχος Β, 16-10-2002) με πρόβλεψη για υποχρεωτική παρουσία των Συμβούλων Εκπαίδευσης στα σχολεία της δικαιοδοσίας τους.

Ειδικότερα, προτείνεται αναδιατύπωση του άρθρου 9, παρ. 2, εδ. Γ της Υπουργικής Απόφασης Φ.353.1./324/105657/Δ1/8-10-2002 ως εξής:

«Οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης επισκέπτονται [υποχρεωτικά] τα σχολεία της δικαιοδοσίας τους, δημόσια και ιδιωτικά [τρεις (3) φορές την εβδομάδα με γνώμονα τα δίκτυα των σχολείων] και ενημερώνονται για το επιτελούμενο εκπαιδευτικό έργο. Συζητούν τα ιδιαίτερα προβλήματα, περιλαμβανομένης της πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, παρέχουν τις απαραίτητες οδηγίες και υποδείξεις και ενισχύουν νέες πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών επιστημονικά και παιδαγωγικά αποδεκτές».

Κατά την υποβολή του ενδεικτικού προγραμματισμού δραστηριοτήτων/δράσεων ανά τρίμηνο στον Επόπτη Ποιότητας της Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην οποία ανήκει, ο Σύμβουλος Εκπαίδευσης θα αναγράφει ρητά τις ημερομηνίες των επισκέψεων στην ομάδα των σχολείων του κατά τις οποίες θα πραγματοποιούνται συναντήσεις με τους/τις Διευθυντές/ριες, το διδακτικό προσωπικό και τους γονείς των μαθητών/ριών για την αντιμετώπιση περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, τη διαχείριση προβλημάτων συμπεριφοράς των μαθητών/ριών και την επίλυση άλλων παιδαγωγικών ζητημάτων.

Μέτρο 2: Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου για τη νομική προστασία εκπαιδευτικών, ώστε να αναφέρουν περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού χωρίς φόβο

Η ανταπόκριση των σχολείων σε περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επιτυχή πρόληψη και αντιμετώπισή τους. Ωστόσο, άλλοι παράγοντες όπως η ελλιπής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, οι δυσλειτουργικές σχέσεις ανάμεσα στο σχολείο και την οικογένεια, η αίσθηση απουσίας νομικής κάλυψης και ο φόβος πιθανής ποινικής δίωξης λειτουργούν ανασταλτικά προς αυτήν την κατεύθυνση.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τα ευρήματα διεθνούς έρευνας της UNESCO στην οποία συμμετείχαν 34.877 εκπαιδευτικοί, 3 στους/στις 5 συμμετέχοντες/ ουσες ανέφεραν ότι η βία στις τάξεις επηρεάζει τις διδακτικές τους πρακτικές, αλλά μόνο οι μισοί από τους ερωτηθέντες θεώρησαν ότι ήταν πλήρως εκπαιδευμένοι και ότι λάμβαναν την κατάλληλη υποστήριξη από τη διεύθυνση του σχολείου για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της Ε.ΒΙ.Ε..

Η μελέτη, επίσης, έδειξε ότι ορισμένοι εκπαιδευτικοί δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσουν τις διάφορες μορφές εκφοβισμού, ειδικά εκείνοι που προέρχονταν από περιοχές όπου επικρατούσαν υψηλά ποσοστά εκφοβισμού76. Επίσης, ερευνητικά δεδομένα που μελετούν τις απόψεις και στάσεις των γονέων σε σχέση με την Ε.ΒΙ.Ε. δείχνουν, μεταξύ άλλων, μια δυσπιστία απέναντι στο σχολείο για τον βαθμό στον οποίο λαμβάνονται υπόψη τέτοια περιστατικά, ενώ επιρρίπτονται ευθύνες σε αυτό για την έλλειψη διαχείρισής τους. Κάποιες φορές τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας μένουν στην αφάνεια είτε γιατί ελλοχεύει ο φόβος ότι η δημοσιοποίησή τους θα στιγματίσει τόσο τους θύτες όσο και τα θύματα, είτε γιατί υπάρχει η ανησυχία μήπως πληγεί το κύρος του σχολείου.

Τέλος, η πρωτογενής έρευνα της Επιτροπής (focus-group επαγγελματιών της εκπαίδευσης) ανέδειξε την ανησυχία των συμμετεχόντων/ουσών για την απουσία νομικής προστασίας και κάλυψης σε τέτοιου είδους περιστατικά, γεγονός που τους δημιουργεί ανασφάλεια, άγχος και άλλα αρνητικά συναισθήματα.

Η επιστημονική σε συνδυασμό με τη νομική ενδυνάμωση του εκπαιδευτικού προσωπικού δύναται να υπερβεί τους παραπάνω ανασταλτικούς παράγοντες.

Πρόσφατα δημοσιεύτηκε ο Ν. 5090/2024 (ΦΕΚ 30/Α/23-02-2024) από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, σύμφωνα με τον οποίο αναφέρονται, μεταξύ των άλλων: α) αν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους επαγγελματίες στον χώρο της εκπαίδευσης πληροφορούνται ή διαπιστώνουν µε οποιονδήποτε τρόπο, ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος ανηλίκου έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας, υποχρεούνται να το αναφέρουν αμελλητί στις αρμόδιες διωκτικές αρχές και β) καλούνται να εξετασθούν ως μάρτυρες κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο, µόνο αν το έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας δεν αποδεικνύεται µε οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό μέσο. Κατ’ αντιστοιχία, προτείνεται να επεκταθεί η νομική προστασία των επαγγελματιών στον χώρο της εκπαίδευσης και στην ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό.

Ειδικότερα, προτείνεται η νομική προστασία των παιδαγωγών, εκπαιδευτικών, μελών του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού ή του ειδικού βοηθητικού προσωπικού της Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων κατά τη συμμετοχή τους σε διαδικασίες διαχείρισης περιστατικών Ε.ΒΙ.Ε.. Οι παραπάνω υποχρεούνται, όταν υποπίπτει στην αντίληψή τους, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, περιστατικό Ε.ΒΙ.Ε. να παρεμβαίνουν για την αντιμετώπισή του χωρίς να υπάρχει κίνδυνος πιθανής δίωξής τους από τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών/ριών που εμπλέκονται στο περιστατικό.

5. Πολιτική: Η σχολική ηγεσία εμπνέει και καθοδηγεί την πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού

Στόχοι:

► Ετήσια επικαιροποίηση και δημόσια προβολή-διάχυση στο ευρύ κοινό της σχολικής πολιτικής με έμφαση στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της Ε.ΒΙ.Ε..

► Διαμόρφωση ενός θετικού κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος με κυρίαρχο το αίσθημα της ασφάλειας και της ελευθερίας των μαθητών/ριών.

► Αποδοχή της διαφορετικότητας και προώθηση των αρχών της ισότητας, της αλληλεγγύης και της ενσυναίσθησης.

Μέτρα:

√ Εστιασμένες δράσεις της σχολικής ηγεσίας για την ανάπτυξη μιας σχολικής κουλτούρας και πολιτικής με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση της Ε.ΒΙ.Ε..

Μέτρο: Εστιασμένες δράσεις της σχολικής ηγεσίας για την ανάπτυξη μιας σχολικής κουλτούρας και πολιτικής με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση της Ε.ΒΙ.Ε.

Η σχολική ηγεσία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη σχολική επιτυχία, την εφαρμογή καινοτομιών, τη σχολική αποτελεσματικότητα και την ανάπτυξη μιας ενταξιακής-συμπεριληπτικής σχολικής κουλτούρας κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Μέσα από πληθώρα δράσεων εστιασμένων στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της Ε.ΒΙ.Ε., ο/η Διευθυντής/ρια μπορεί να εμπνεύσει και να καθοδηγήσει όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας και να υποστηρίξει ένα κοινό συλλογικό όραμα το οποίο προάγει τη συνεργασία του εκπαιδευτικού προσωπικού, το σεβασμό των μαθητών/τριών στην τήρηση των κανόνων, καθώς και την εμπλοκή όλων στην πρόληψη και αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού.

Ο σχολικός ηγέτης πρέπει να αναπτύσσει μια σχολική πολιτική που να καταδικάζει τη βία και να εφαρμόζεται δίκαια προς όλους. Για τον σκοπό αυτό, προτείνονται οι παρακάτω δράσεις με υποχρεωτικό χαρακτήρα, ώστε να γίνει σαφής η προτεραιότητα που δίνεται στο φαινόμενο της Ε.ΒΙ.Ε.:

• Υποχρεωτική διασύνδεση κάθε σχολικής μονάδας με τουλάχιστον άλλη μία όμορης ή ευρύτερης περιοχής, με σκοπό την καλλιέργεια μιας ενιαίας και ενταξιακής κουλτούρας συνεργασίας με την υλοποίηση κοινών δράσεων (π.χ. εθελοντισμός, αθλητικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις, εικαστικές δημιουργίες, κοινά μαθητικά συνέδρια, διαδικτυακές παρουσιάσεις των έργων των Σχεδίων Εργασίας-project-based learning).

• Ανάπτυξη καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων (π.χ. διαγενεακά προγράμματα, με την επίσκεψη μαθητών σε οίκους ευγηρίας της κοινότητας και την ενδυνάμωση της επικοινωνίας μεταξύ παιδιών και ηλικιωμένων).

• Οργάνωση στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς επίσημης εκδήλωσης ειδικά για τη πρόληψη της βίας και του ενδοσχολικού εκφοβισμού, με τη συμμετοχή όλης της σχολικής κοινότητας και στόχο την ευαισθητοποίησή της και τη δημιουργία ενός αισθήματος συνυπευθυνότητας.

• Εμπλουτισμός/προσαρμογή του Κανονισμού Λειτουργίας της σχολικής μονάδας με την έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς και δημόσια προβολή του στην Ιστοσελίδα του σχολείου, με σαφείς και μετρήσιμους στόχους και μέτρα για την αντιμετώπιση της Ε.ΒΙ.Ε..

• Δημιουργία εργαλείων παρακολούθησης της εφαρμογής του Κανονισμού Λειτουργίας και αξιολόγησης κινδύνου (monitoring and risk assessment tool) με δημιουργία δεικτών μέτρησης της βίας ή αξιοποίηση ήδη υφιστάμενων εργαλείων.

• Σχέδια Δράσης στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας για την αντιμετώπιση του φαινομένου με ταυτόχρονη σύσταση συντονιστικής διεπιστημονικής ομάδας με ισάριθμη εκπροσώπηση όλων των εμπλεκόμενων μερών και τακτικές συνεδριάσεις.

• Μέριμνα για διαμόρφωση ασφαλών χώρων στο σχολείο με ιδιωτικότητα, για να λαμβάνουν χώρα ατομικές συζητήσεις του θύτη με την/ον εκπαιδευτικό ή/και την υπεύθυνη διεπιστημονική ομάδα.

• Ανάπτυξη σχολικής πολιτικής για την προαγωγή της Κοινωνικής και Συναισθηματικής Μάθησης.

6. Σχολικός εκφοβισμός την τελευταία δεκαετία

Τα ερευνητικά στοιχεία για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα συγκλίνουν στα εξής:

1. Σύμφωνα με διεθνή έρευνα παρατηρείται μείωση της έκτασης και της συχνότητας του φαινομένου από το 2010 έως το 2022

2. Συχνότερη μορφή είναι η λεκτική βία, και στους μαθητές του δημοτικού και του γυμνασίου (π.χ. διάδοση ψευδών φημών, προσβλητικά υποτιμητικά πειράγματα), ακολουθούμενη από τη σωματική βία και τον κοινωνικό εκφοβισμό

3. Η ηλικία των 13 ετών φαίνεται να συγκεντρώνει περισσότερα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, τόσο σε αγόρια όσο και σε κορίτσια, και

4. Κατά το διάστημα της πανδημίας παρατηρήθηκε μείωση σχολικού εκφοβισμού σε φυσικό και διαδικτυακό περιβάλλον.

7. Πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, ενδυνάμωση παιδιών και υποστήριξη θυμάτων 2019-2024

2019

• Σχεδιασμός των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων για την καλλιέργεια ήπιων δεξιοτήτων, δεξιοτήτων ζωής και δεξιοτήτων τεχνολογίας και επιστήμης με επιμέρους στόχους την ενίσχυση της διαμεσολάβησης και υπευθυνότητας, καθώς και της ψηφιακής μάθησης, τεχνολογίας και προγραμματιστικής σκέψης, και σκοπό τη διαμόρφωση των μαθητών σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.

• Θέσπιση του Συμβούλου Σχολικής Ζωής σε κάθε σχολική μονάδα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ο οποίος παρεμβαίνει, καθοδηγεί και ενημερώνει μαθητές, γονείς και κηδεμόνες σε θέματα παιδαγωγικής αντιμετώπισης ζητημάτων σε τομείς που απασχολούν τη σχολική μονάδα, όπως διαχείριση κρίσεων και πρόληψη ακραίων συμπεριφορών, μαθησιακές δυσκολίες, συμπερίληψη και ενσωμάτωση, συμβουλευτική και ομάδες γονέων και παράλληλα συμβάλλει στην καλλιέργεια σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας.

• Επιμορφώσεις εκπαιδευτικών για την ενδυνάμωσή τους σε θέματα σχετικά με ζητήματα πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία, στο πλαίσιο των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων.

• Σχεδιασμός αύξησης προσλήψεων Ψυχολόγων και Κοινωνικών Λειτουργών στα σχολεία για την περίοδο 2019- 2023.

2020

• Έναρξη της πιλοτικής λειτουργίας των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων.

2021

• Κατάρτιση από την Ελληνική Αστυνομία εκπαιδευτικού υλικού για μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε θέματα: i) Σχολικού Εκφοβισμού –Bullying, ii) Ναρκωτικών και iii) Προστασίας και ασφάλειας των μαθητών, με σκοπό την ενημέρωση, την εξοικείωση και την ευαισθητοποίηση της μαθητικής κοινότητας.

• Ανάπτυξη νέων Προγραμμάτων Σπουδών (ΠΣ) που στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στην καλλιέργεια του πνεύματος κατά της βίας και των διακρίσεων και πιλοτική εφαρμογή τους στα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία.

2022

• Σχεδιασμός Προγράμματος «Φιλία» για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του σχολικού εκφοβισμού από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

• Πλήρης εφαρμογή των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων και των νέων Προγραμμάτων Σπουδών.

2023

• Καθιέρωση για πρώτη φορά θεσμικού πλαισίου για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία με το Ν. 5029/2023- «Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή».

2024

• Κατάρτιση νέου Προγράμματος Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. • Καθιέρωση υποχρέωσης κάθε Σχολικής Μονάδας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης να έχει εγκεκριμένο κανονισμό εσωτερικής λειτουργίας στον οποίο περιλαμβάνονται προβλέψεις για τη συμπεριφορά των μαθητών και την πρόληψη φαινομένων ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού.

• Εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής για την Καταπολέμηση της Ενδοσχολικής Βίας και του Εκφοβισμού. • Εκστρατεία ευαισθητοποίησης για την Καταπολέμηση της Ενδοσχολικής Βίας και του Εκφοβισμού.

• Έναρξη λειτουργίας πλατφόρμας καταγγελιών για περιστατικά Ενδοσχολικής Βίας και Εκφοβισμού- stop-bullying.

8. Αξιολόγηση

Από τη συνολική μελέτη του ρυθμιστικού πλαισίου, των δράσεων και των πρωτοβουλιών προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:

1. Συνολικά, η ποσοτική παραγωγή πολιτικών για την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό στην Ελλάδα σηματοδοτείται χρονικά από το 2019 και αυξάνεται με εντυπωσιακούς ρυθμούς κατά το 2024.

2. Το περιεχόμενο των πολιτικών αυτών εστιάζει τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Ειδικότερα, παρατηρείται έμφαση στην πρόληψη μέσω: της ενθάρρυνσης των καταγγελιών για περιστατικά σχολικού εκφοβισμού στην πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr, της καμπάνιας ευαισθητοποίησης και των σαφών επικοινωνιακών μηνυμάτων, καθώς και της αναβάθμισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας με την προσθήκη θεματικών που στοχεύουν στην ενδυνάμωση των μαθητών και την πρόληψη βίαιων συμπεριφορών.

3. Οι πολιτικές είναι πολυδιάστατες και καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

9. Προτείνονται βελτιωτικά /πρόσθετα μέτρα για το 2025

Προτείνονται βελτιωτικά /πρόσθετα μέτρα από την Επιτροπή για το έτος 2025 (επισπεύδον ΥΠΑΙΘΑ), τα οποία είναι απολύτως εναρμονισμένα με το πλαίσιο και των περιεχόμενο των ήδη υλοποιούμενων πολιτικών.

√ Σταδιακή διεύρυνση του αριθμού των υπεύθυνων αποδεκτών αναφορών στα σχολεία Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης από διμελή σε τριμελή έως και πενταμελή διεπιστημονική ομάδα (ανάλογα με την οργανικότητα της σχολικής μονάδας), με συμμετοχή και του/της Συμβούλου Εκπαίδευσης, για τον προσδιορισμό των βημάτων αντιμετώπισης περιστατικών εκφοβισμού εντός του πλαισίου του σχολείου με συνεδριάσεις μία φορά/ δεκαπενθήμερο.

√ Πλήρης κάλυψη όλων των σχολικών μονάδων με σχολικό ψυχολόγο και σταδιακή βελτίωση αναλογίας σχολικού ψυχολόγου και σχολικών μονάδων που προς το παρόν είναι 1 προς 5.

√ Σύναψη Συμβολαίου ανάμεσα στο εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου και τους γονείς/ασκούντες την επιμέλεια των μαθητών/ριών (καταγραφή των προσδοκιών, των αναγκών και των υποχρεώσεων κάθε μέρους, υπογραφή ανά τμήμα από όλους/ες, δέσμευση για τήρηση του περιεχομένου του και ανάρτησή του στην ιστοσελίδα του σχολείου).

Δείτε σχετικά

Το σχέδιο για Πρόληψη της Βίας και της Παραβατικότητας Ανηλίκων όπως παρουσιάστηκε

Παιδαγωγική αποβολή και κοινωνική εργασία για μαθητές που εκφοβίζουν-Εκδοση Εγκυκλίου προβλέπει το σχέδιο 

Σύμβουλοι Εκπαίδευσης στα σχολεία υποχρεωτικά 3 φορές την εβδομάδα: Τι θα προβλέπει σχετική Εγκύκλιος

Νομική προστασία εκπαιδευτικών για περιστατικά σχολικής βίας: Ενίσχυση θεσμικού πλαισίου με ρύθμιση εντός του 2025 

Ενδοσχολική συνεκπαίδευση εκπ/κών-μαθητών-γονέων την 11η.12 κάθε έτους-Πρόβλεψη άδειας για τους γονείς 

Τεχνικά Γυμνάσια: Για ποιους λόγους θα ιδρυθούν-Ποιοι οι στόχοι της θεσμοθέτησης

Το Kids Wallet παρουσιάστηκε: Πως θα λειτουργεί-Επισημάνσεις για τους γονείς 

Η Επιτροπή για την Εθνική Στρατηγική Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας και Παραβατικότητας Ανηλίκων

Παρακαλούμε μην παραλείπετε να αναφέρετε το especial.gr ως πηγή, με ενεργό link προς τη διεύθυνση https://www.especial.gr/ti-proteinei-gia-t-scholiki-via-kai-ekfovismo-i-epitropi-to-chronodiagramma-ilopoiisis-ton-metron/ όταν αναδημοσιεύετε το περιεχόμενό μας.