Κοινωνικός Λειτουργός στις Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας: Ο Κοινωνικός Λειτουργός του ΤΥ των ΖΕΠ μέσω των αξιών που διέπουν την Κοινωνική και Κοινοτική Εργασία.
Της εκλεκτής συναδέλφου Ελένης Μακαντάση, Κοινωνικής Λειτουργού (ΠΕ30).
Κοινωνικός Λειτουργός στις Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας
Τα τελευταία χρόνια και στην χώρα μας έχουν προκύψει μια σειρά από κοινωνικές μεταβολές λόγω κοινωνικής, οικονομικής, καπιταλιστικής κρίσης.
Ο άνθρωπος της σημερινής ελληνικής κοινωνίας όπως και σημαντικοί θεσμοί και συστήματα του κράτους ως προς την λειτουργία τους καλούνται συνεχώς να προσαρμόζονται σε αυτές τις μεταβολές.
Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ένα από τα άμεσα συστήματα- θεσμοί που επηρεάστηκαν από αυτήν την κατάσταση από πολλές απόψεις και σε πολλά επίπεδα.
Για παράδειγμα οι δαπάνες για την παιδεία από τον κρατικό προϋπολογισμό, οι απολαβές και οι εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών, η αδυναμία κάλυψης εποπτικών υλικών κάποιων μαθημάτων, το γεγονός ότι πολλά νοικοκυριά βρεθήκαν σε καταστάσεις φτώχειας και στέρησης, η εισροή του προσφυγικού πληθυσμού.
Κάποιοι από τους παραπάνω λόγους και κυρίως η προσέλευση προσφυγοπαίδων ήταν αφορμή για να δοθεί η δυνατότητα από το 2016- 2017 σε όλα τα δημοτικά σχολεία να ενταχθούν, αφού πληρούν ορισμένα κριτήρια, στις ζώνες εκπαιδευτικής προτεραιότητας και να δημιουργηθούν Τάξεις Υποδοχής.
Ωστόσο οι τάξεις υποδοχής (ΤΥ) αποτελούν βασικό εκπαιδευτικό θεσμό για τη μαθησιακή και κοινωνική ένταξη στο σχολείο των μαθητών που προέρχονται από κοινωνικά ευάλωτες ομάδες από το 1980 (ΦΕΚ 1105 τ.Β’/4.11.1980) και αφορούσε την φοίτηση Τσιγγανοπαίδων και Παλινοστούντων μαθητών.
Στις ΤΥ Ι ΖΕΠ φοιτούν μαθητές με ελάχιστη ή μηδενική γνώση της ελληνικής γλώσσας και η φοίτηση διαρκεί ένα διδακτικό έτος με δυνατότητα επέκτασης για μαθητές που πιθανώς αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες και θα το χρειαστούν.
Στις τάξεις αυτές οι μαθητές παρακολουθούν εντατικό πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας. Στις ΤΥ II ΖΕΠ φοιτούν μαθητές με μέτριο επίπεδο ελληνομάθειας, που δυσκολεύονται στην παρακολούθηση των μαθημάτων στην κανονική τάξη.
Η ομάδα που αποτελεί την Τ.Υ είναι ο δάσκαλος της Τ.Υ, ο δάσκαλος τάξης και ο κοινωνικός λειτουργός. Στο παρόν άρθρο θα παρουσιαστούν κάποιοι από τους ρόλους που καλείται να λάβει ο κοινωνικός λειτουργός σε Τ.Υ. Σύμφωνα με το ΦΕΚ (Τεύχος Β’ 3032/04.09.2017).
Ο Κοινωνικός Λειτουργός κλάδου ΠΕ30 έχει αρμοδιότητα για θέματα εφαρμογής της Κοινωνικής Εργασίας και προσφοράς υποστηρικτικών υπηρεσιών στο σχολικό περιβάλλον. Προάγει τη ψυχοκοινωνική και γνωστική ανάπτυξη των μαθητών με βάση τις αρχές των ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών στην εκπαιδευτική διαδικασία (…).
Δείτε:
Ω καιροί, ω μόρια…Αρθρο του Συγγραφέα Κώστα Θερμογιάννη αναφορικά με τη μοριοδότηση των εκπαιδευτικών
Εστιάζει:
α) σε κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτισμικούς, περιβαλλοντικούς και οικογενειακούς παράγοντες που εμποδίζουν την πρόσβαση των μαθητών στο σχολείο, επηρεάζοντας την ομαλή σχολική φοίτηση, μελέτη στο σπίτι, τη συμμετοχή στη μάθηση και τη χολική επίδοση,
β) σε παράγοντες του οικογενειακού περιβάλλοντος και της κοινωνικής ζωής που οδηγούν, σε περιθωριοποίηση και αποκλεισμό στη συμμετοχή σε κοινωνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες που συνάδουν με τα δικαιώματα του παιδιού και
γ) στη διαμόρφωση ενός εξωσχολικού περιβάλλοντος της κοινότητας των μαθητών, με σκοπό την ανάδειξη της ανάγκης κάλυψης της φροντίδας και προστασίας των παιδιών, με βάση τις αρχές της συμπερίληψης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και κοινωνικής αλληλεγγύης κ.α (βλ. ΦΕΚ).
Ο κοινωνικός λειτουργός σε σχολείο τυπικής εκπαίδευσης με ζώνη εκπαιδευτικής προτεραιότητας καλείται να εργαστεί με άτομο συμβουλευτικά ως προς τον μαθητή ή γονέα αυτού, με ομάδα αλλά κυρίως κοινοτικά.
Αρχικά με την μαθητική κοινότητα έπειτα με την κοινότητα των εκπαιδευτικών που αποτελούν το σύλλογο διδασκόντων του εκάστοτε σχολείου, τους γονείς των μαθητών που απευθύνεται, το σύνολο των γονέων στην κοινότητα καθώς και την υπόλοιπη κοινότητα και τα κέντρα λήψης αποφάσεων.
(Σύμφωνα με τον Ζαïμάκη (2002) με τον όρο κοινότητα εννοούμε ένα δομημένο περιβάλλον, ένα κοινωνικό υποσύστημα, μια διακριτή οντότητα που έχει ορισμένο πληθυσμό, δομές, λειτουργίες και αξίες).
Δείτε:
Μπορεί η λογοτεχνία να επαναπροσδιορίσει το ρόλο της εκπαίδευσης;
Οι Στόχοι που μπορεί να θέσει ο κοινωνικός λειτουργός που εργάζεται σε Ζ.Ε.Π. είναι:
η ενδυνάμωση και κριτική συνειδητοποίηση όλων των μελών που αποτελούν υποσυστήματα της κοινότητας,
η ένταξη των μαθητών και των οικογενειών αυτών στην κοινωνία,
η καλύτερη αξιοποίηση των υπαρχόντων πόρων για την μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού των μαθητών και των οικογενειών τους,
η ενδυνάμωση του διδακτικού προσωπικού για να ανταπεξέρχεται στις απαιτήσεις του πλαισίου και η ενδυνάμωση των μαθητών και οικογενειών αυτών για σχολική φοίτηση με συνέπεια .
Σύμφωνα με τις αρχές και τις αξίες της Κοινοτικής Εργασίας αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με μια σειρά παρεμβάσεις του Κ.Λ της Ζ.Ε.Π, όπως την κοινωνική έρευνα και εκτίμηση αναγκών όλων των κοινοτήτων- υποσυστημάτων που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Την ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση όλων των μελών των υποσυστημάτων σε ζητήματα κοινοτικής ανάπτυξης. Την ενδυνάμωση του ενεργού ρόλου και της εμπλοκής σε συλλογικές αποφάσεις που αφορούν το σχολείο αλλά και την ευρύτερη κοινότητα όλων των μελών.
Την ανάπτυξη και αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχονται στις ίδιες τις κοινότητες και υποσυστήματα. Την δημιουργία δικτύων μεταξύ των υποκοινοτήτων αλλά και με την ευρύτερη κοινότητα. Την ενδυνάμωση για την ανάληψη συλλογικής δράσης και αλληλοβοήθειας.
Δείτε:
«Ειδική Αγωγή και Ψηφιακή Καινοτομία» – της Άννας Μισέλ Ασημακοπούλου, Ευρωβουλευτή
Την συνεργασία και αξιοποίηση πόρων με κοινωνικές υπηρεσίες και φορείς της ευρύτερης κοινότητας.
Την ενδυνάμωση των μελών για δράση και την διεκδίκηση πόρων που μειώνουν πιθανές συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού.
Ο Κοινωνικός Λειτουργός του Τ.Υ των Ζ. Ε. Π. μέσω των αξιών που διέπουν την Κοινωνική και Κοινοτική Εργασία και κυρίως της αποδοχής και του σεβασμού των αξιακών συστημάτων όλων των μελών που απαρτίζουν τις υποκοινότητες και την πίστη στη δυνατότητα των ανθρώπων καλείται, να πάρει μια σειρά ρόλων για να επιτευχθούν τα παραπάνω.
Είναι σύμβουλος, συνήγορος όταν προκύψει ανάγκη και έπειτα από εκτίμηση των αναγκών,
διαμεσολαβητής στα υποσυστήματα των κοινοτήτων αλλά και στην ευρύτερη κοινότητα,
ενεργός ακρατής και αυτός που θα ενδυναμώσει τον μαθητή, τον δάσκαλο, τον γονέα να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του αρχικά αλλά και της κατάστασης και έπειτα να δράσει έτσι ώστε να επιφέρει την ατομική αλλαγή που επιθυμεί
για να υπάρξει μια ισορροπία στην κοινωνική του λειτουργικότητα με μακροπρόθεσμους στόχους την ισορροπία και την κοινωνική συνοχή μέσα στην κοινότητα, την ένταξη, την μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού και την κοινωνική αλλαγή.
Η Κοινωνική Εργασία είναι ένας φορέας κοινωνικής αλλαγής οπότε ο ρόλος του κοινωνικού λειτουργού είναι αναμφίβολα σημαντικός στις Ζώνες Εκπαιδευτικών Προτεραιοτήτων αλλά και γενικότερα στην εκπαίδευση.
Η συνεργασία και η διεπιστημονικότητα δασκάλων και ειδικών ψυχική υγείας είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των μεταβολών που προκύπτουν καθημερινά σε κοινωνικό επίπεδο και επηρεάζουν τον μαθητή ανεξαρτήτως εθνικής, φυλετικής, πολιτισμικής, οικονομικής κοινωνικής ταυτότητας και προέλευσης.
Δείτε:
Η Ειδική Αγωγή σε πρώτο πλάνο για την Αριστερά
…Στο τέλος της Σύμβασης Ορισμένου Χρόνου μια εποικοδομητικής σχολικής χρονιάς σε Τ.Υ με παιδιά Pομά.
Στην πράξη τα παραπάνω, δεν είναι εύκολα και ούτε πάντα εφαρμόσιμα ωστόσο αξίζει η προσπάθεια.
Η αλλαγή που μπορεί να προκύψει, μπορεί να μην είναι κοινωνική, αλλά ακόμη κι όταν ένας μαθητής καταφέρει και έρθει σχολείο και λίγο να το αγαπήσει, είναι αλλαγή,
ακόμη και ένας δάσκαλος ζητήσει μια γνώμη για το πώς να προσεγγίσει μια μητέρα που ανήκει σε ευπαθή ομάδα είναι αλλαγή,
ακόμη κι όταν ένας γονιός αναγνωρίσει την ευθύνη απέναντι στο παιδί του και το στέλνει με συνέπεια σχολείο ή παραπεμφθεί σε κοινωνικές υπηρεσίες της κοινότητας που μπορούν να δώσουν κάποια λύση στο πρόβλημα του είναι αλλαγή.
Ελένη Μακαντάση
Κοινωνική Λειτουργός (ΠΕ30)
Βιβλιογραφία։
Δημοπούλου- Λαγωνίκα Μ., 2006, Μεθοδολογία Κοινωνικής Εργασίας, Μοντέλα Παρέμβασης,
Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα
Ζαϊμάκης Γ., 2002, Κοινοτική Εργασία και Τοπικές Κοινωνίες, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα
Ζαϊμάκης Γ., Καλλινικάκη Θ., 2004, Τοπικός χώρος και Πολυπολιτισμικότητα, Σάπες, Θάκη, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα
Βασίλης ΒούγιαςΔείτε ακόμη
Αναστολή προσλήψεων – υπηρεσιακών μεταβολών – χορήγησης αδειών – Διευκολύνσεις για εκλογές | Εγκύκλιος
Παρακαλούμε μην παραλείπετε να αναφέρετε το especial.gr ως πηγή, με ενεργό link προς τη διεύθυνση https://www.especial.gr/koinwnikos-leitourgos-stis-zwnes-ekpaideftikhs-proteraiothtas/ όταν αναδημοσιεύετε το περιεχόμενό μας.
